KEMIJSKI RJEČNIK

led    →   ice

Led je čvrsta faza vode koja ima molekularnu rešetku u kojoj su molekule međusobno udaljenije nego u vodi zbog vodikovih veza. Led je manje gustoće od vode pa na njoj pluta.

netopljiva tvar    →   insoluble substance

Netopljiva tvar je ona tvar koja se u navedenom otapalu ne otapa u zamjetnoj količini (primjerice kreda je netopljiva u vodi).

klor    →   chlorine

Klor je 1774. godine otkrio Carl William Scheele (Švedska). Ime je dobio od grčke riječi chloros što znači žutozelen. To je žuto-zeleni, gust, nadražujući plin iritirajućeg mirisa koji se dobro otapa u vodi. U prirodi ga nema slobodnog i javlja se skoro isključivo u obliku klorida. Klor je otrovan plin koji, ako se udiše, izaziva kašalj i nagriza organe za disanje. Pri dužem udisanju dovodi do smrti. Jako nadražuje kožu pri kontaktu. Klor je u velikim količinama prisutan u morskoj vodi. U prirodi se nalazi kao kamena sol (NaCl), silvin (KCl). Industrijski se proizvodi isključivo elektrolizom koncentrirane otopine natrij klorida. Upotrebljava se za dezinfekciju, bijeljenje i sintezu različitih spojeva.

izolator    →   insulator

Izolatori su čvrste tvari koje ne vode električnu struju. Kod izolatora su vodljiva i valentna vrpca odvojene vrlo velikom zabranjenom zonom pa ne dolazi do toka elektrona pod utjecajem električnog polja.

kamenac    →   limescale

Kamenac (vodeni kamenac) su naslage koje nastaju u cijevima s vrućom vodom i uređajima, posebno onima koji imaju grijače elemente kao što su strojevi za pranje rublja i bojleri. Uglavnom se sastoji od kalcijeva i magnezijeva karbonata.

Mannichova reakcija    →   Mannich reaction

Mannichova reakcija ili aminometiliranje je zamjena vodikovih atoma u organskim spojevima aminometilnom skupinom.

koenzim q    →   coenzyme q

Koenzim Q (CoQ) ili ubikinon pripada skupini supstituiranih derivata benzokinona koji se razlikuju samo u duljini izoprenskog dijela pokrajnjeg lanca. Svi prirodni oblici CoQ netopivi su u vodi ali su topivi u lipidima membrane gdje sudjeluju kao mobilni prenositelj elektrona. Koenzim Q esencijalna je komponenta mitohondrijskog elektron-transportnog lanca u većini prokariotskih i svim eukariotskim stanicama.

kondenzacija    →   condensation

1. Kondenzacija je proces u kojem plin prelazi iz plinovitog u tekuće agregatno stanje, obično je uzrokovana hlađenjem.

2. Kondenzacija u koloidnim sustavima označava proces skupljanja manjih čestica u veće čestice koloidnih dimenzija.

3. Kondenzacija je vrsta kemijske reakcije u kojoj se izdvajaju male molekule kao što su molekule vode, amonijaka, ugljikova dioksida.

kopolimer    →   copolymer

Kopolimeri (heteropolimeri) su sačinjeni od dva ili više različitih monomera. Najčešće nastaju reakcijama kondenzacije uz eliminaciju male molekule kao što je amonijak ili voda. Tipičan je primjer kondenzacija 1,6-diaminoheksana i adipinske kiseline pri čemu nastaje najlon.

Kopolimerizacijom dvaju ili više polimera u različitim odnosima mogu se pripraviti polimeri različitih svojstava, primjerice polimerizacija akrilonitril-butadien-stirena (ABS).

Markovnikovljevo pravilo    →   Markovnikov’s rule

Markovnikovljevo pravilo glasi: Kada se na alken adira molekula halogenovodika, vodikov se atom veže na onaj ugljikov atom alkena koji ima više vodikovih atoma.