KEMIJSKI RJEČNIK

Nesslerov reagens    →   Nessler’s reagent

Nesslerov reagens je otopina živina(II) jodida (HgI₂) u kalijevu jodidu i kalijevu hidroksidu nazvan po njemačkom kemičaru Juliusu Nessleru (1827.-1905.). Upotrebljava se kod dokazivanja amonijaka s kojim tvori smeđe obojenje ili talog.

disocijacija    →   dissociation

Disocijacija je proces pri kojem se kemijska vrsta (molekula, ion i sl.) rastavlja na jednostavnije dijelove kao rezultat dodane energije (toplinska disocijacija) ili zbog djelovanja otapala (elektrolitička disocijacija). Disocijacija se može odvijati u plinovitoj, tekućoj ili krutoj fazi, ili se može dešavati u otopini. Primjer disocijacije je reverzibilna reakcija HI na visokoj temperaturi

Izraz disocijacija upotrebljava se i za reakcije ionizacije kiselina i baza u vodi. Primjerice, reakcija cijanovodične kiseline

često se piše kao disocijacija kiseline na ione

konstanta disocijacije    →   dissociation constant

Konstanta disocijacije je konstanta čija brojčana vrijednost daje odnos ravnotežnih koncentracija nedisociranog i disociranog oblika molekule. Što je konstanta disocijacije veća, to je više molekula disociralo.

Izraz disocijacija upotrebljava se i za reakcije ionizacije kiselina i baza u vodi. Primjerice, reakcija

često se piše kao disocijacija kiseline na ione

Konstanta ravnoteže za ovakvu reakciju naziva se konstanta disocijacije kiseline (K_a).

Koncentracija vode [H₂O] toliko je velika da se može smatrati konstantnom.

Slično tome, može se i ionizacija baze u vodi napisati kao

Konstanta disocijacije baze dana je s

K_a (K_b) je mjera za jakost kiseline (baze).

neutralizacija    →   neutralisation

Neutralizacija je reakcija spajanja kiseline i lužine pri čemu nastaje voda a u otopini se nalaze kation lužine i anion kiseline, tj. neutralizacijom nastane otopina soli.

nitrit    →   nitrite

Nitriti su čvrsti ionski spojevi koji sadrže anion (NO₂^-) i kation metala. Nitriti su najčešće korišteni reducensi u laboratoriju.

nenewtonski fluid    →   non-Newtonian fluid

Nenewtonski fluid je fluid kojemu se viskozitet mijenja kada se mijenja gradijent brzine toka. Koloidne suspenzije i otopine polimera kao što su kečap i otopina škroba nenewtonski su fluidi.

neelektrolit    →   nonelectrolyte

Neelektroliti su tvari koje u otopinama ne disociraju na ione i koje ne provode električnu struju.

kapajuća živina elektroda    →   dropping mercury electrode

Kapajuća živina elektroda (KŽE ili DME) radna je elektroda koja se koristi u polarografiji. Kod ove elektrode živa kontinuirano kapa iz spremnika kroz kapilaru (unutarnjeg promjera 0.03 do 0.05 mm) u otopinu. Optimalni razmak između dvije kapi za većinu analiza iznosi između 2 i 5 s. Jedinstvena prednost upotrebe KŽE kao radne elektrode je stalna obnova elektrodne površine pa elektrodni proces uvijek teče na čistoj površini konstantnog sastava.

električni dvosloj    →   electrical double layer

Električni dvosloj predstavlja strukturu naboja koji se akumulira uz elektrodnu površinu kada se elektroda uroni u elektrolitnu otopinu. Višak naboja na elektrodnoj površini kompenzira se viškom iona suprotnog naboja na strani otopine. Količina naboja funkcija je elektrodnog potencijala. Ovakva struktura predstavlja u biti kondenzator. Postoji nekoliko teorijskih modela koji opisuju strukturu dvosloja. Tri najčešća jesu Helmholtzov, Gouy-Chapmanov i Gouy-Chapman-Sternov model.

ersted    →   oersted

Ersted (Oe) je stara jedinica jakosti magnetnog polja u cgs sustavu (Oe = 79.577 471 57 A/m). Ime je dobila po danskom fizičaru i kemičaru Hansu Christianu Oerstedu (1777.-1851.).