KEMIJSKI RJEČNIK
zasićena masna kiselina → saturated fatty acid
Zasićene masne kiseline su kiseline koje imaju maksimalni broj vodikovih atoma vezan za ugljikovodični lanac (nemaju dvostrukih veza između ugljikovih atoma). Najvažnije od njih su:
| maslačna (butanska kiselina) | CH3(CH2)2COOH |
| laurinska (dodekanska kiselina) | CH3(CH2)10COOH |
| miristinska (tetradekanska kiselina) | CH3(CH2)12COOH |
| palmitinska (heksadekanska kiselina) | CH3(CH2)14COOH |
| stearinska (oktadekanska kiselina) | CH3(CH2)16COOH |
| arahinska (eikosanoidna kiselina) | CH3(CH2)18COOH |
nezasićena masna kiselina → unsaturated fatty acid
Nezasićene masne kiseline su kiseline koje mogu adirati vodikove atome. Njihov ugljikovodični lanac ima jednu ili više dvostrukih ili trostrukih veza između ugljikovih atoma. Najvažnije od njih su:
| oleinska (9-oktadekaenska kiselina) | CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH |
| linolna (9,12-oktadekadienska kiselina) | CH3(CHCH2)3(CH2CH=CH)2(CHCH2)7COOH |
| linolenska (9,12,15-oktadekatrienska kiselina) | CH3(CH2CH=CH)3(CHCH2)7COOH |
konstanta disocijacije kiseline → acid dissociation constant
Konstanta disocijacije kiseline (Ka) ravnotežna je konstanta za disocijaciju kiseline HA prema reakciji
U praksi se često koristi oznaka p za negativni logaritam konstante disocijacije.
karboksilne kiseline → carboxylic acids
Karboksilne kiseline (karbonske kiseline) organski su spojevi koji u svojoj strukturi sadrže RC(=O)OH skupinu (karboksilnu skupinu). Prema IUPAC nomenklaturi imenuju se tako da se najdužem slijedu s karboksilnom skupinom doda nastavak -ska, a riječ kiselina piše se odvojeno. Ugljikov atom u karboksilnoj skupini broji se kao dio lanca. Ovisno o broju karboksilnih skupina a mogu biti mono-, di- i polikarboksilne kiseline, a mogu biti zasićene, nezasićene i aromatske. Karboksilne kiseline općenito su slabe kiseline. Uz karboksilnu skupinu mogu sadržavati i neku drugu karakterističnu skupinu. One kiseline koje sadrže amino skupinu (-NH2) zovu se aminokiseline.
omega-3 masne kiseline → omega-3 fatty acids
Omega-3 masne kiseline su polinezasićene masne kiseline (imaju više od jedne dvostruke veze). Ime omega-3 kaže nam da se prva dvostruka veza nalazi na trećem ugljikom atomu (n-3) od metilnog kraja (-CH3) molekule (omega kraja). Tri najvažnije omega-3 masne kiseline su alfa-linolenska kiselina (ALA, 18:3n-3), eikosapentenska kiselina (EPA, 20:5n-3) i dokosaheksaenska kiselina (DHA, 22:6n-3). ALA se može naći u biljkama a EPA i DHA nalaze se u ribama.
Omega-6 u imenu masne kiseline kaže da se prva dvostruka veza nalazi između šestog i sedmog ugljikovog atoma brojeći od metilenskog kraja masne kiseline (omega kraja).
poliprotonske kiseline → polyprotonic acids
Poliprotonske kiseline su kiseline koje disociraju u više stupnjeva.
dielektrična konstanta → dielectric constant
Dielektrična konstanta ili permitivnost (ε) jest mjera sposobnosti tvari da smanji elektrostatske sile između dva nabijena tijela. Što je vrijednost manja, smanjenje je veće.
Dielektrična konstanta za različite materijale pri 20 °C iznosi:
| vakuum | 1 |
| zrak | 1.00058 |
| staklo | 3 |
| benzen | 2.3 |
| octena kiselina | 6.2 |
| amonijak | 15.5 |
| etanol | 25 |
| glicerol | 56 |
| voda | 81 |
Vrijednost dielektrične konstante opada s porastom temperature.
kiselinski halogenid → acid halide
Kiseli halogenid je organski spoj koji sadrži grupu -COX, gdje X označava atom halogena
kiseli radikal → acid radical
Kiseli radikal je anion koji je preostao nakon što su vodikovi ioni uklonjeni iz kiseline.
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Ledena octena kiselina." Englesko-hrvatski kemijski rječnik & glosar. 29 June 2022. KTF-Split. {Datum pristupa}. <https://glossary.periodni.com>.
Hrvatski
